SỰ HỌC...!

Tôi cho rằng vốn người ta như nhau nhưng rồi khác nhau là bởi sự học. Học không cứ phải cắp sách tới thầy, mà học ở những gì nghe thấy nhìn thấy.

Một lần, tôi đã vỗ vai cô Hộ lý (người chỉ có nhiệm vụ lau chùi) ở phòng mổ Bệnh viện Xanh-Pôn mà nói.

-Đính ạ! Tao coi mày là một người có văn hoá. Văn hoá của mày còn cao hơn rất nhiều mấy thằng Giáo sư, tiến sỹ, trưởng phó khoa, giám đốc, phó giám đốc kia..., kể cả tao nữa. Tao nói thật lòng đấy...!

Tôi nói thế vì cô này luôn làm việc với tinh thần trách nhiệm thật sự chứ không làm cho xong việc. Những câu đùa của cô ta cũng có ý có tứ chứ không nhạt nhẽo bậy bạ như ai.

Một lần tôi mang một bệnh nhân rất nặng lên mổ, ngại làm vì nguy cơ cao hay còn vì gì nữa, chúng nó hoạnh hoẹ tôi đủ thứ, cứ như thể mình đang quỵ luỵ để cứu bố cứu mẹ đẻ mình vậy. Sau một hồi ngọt nhạt, tôi điên tiết chửi đổng.

-Mẹ cha chúng nó chứ...! Ông thì đéo mổ nữa bây giờ...! Nó mà chết, người nhà nó kiện cho chết cha chúng nó đi...!

Đính tươi cười xoa dịu.               

-Thôi...! Để em mặc áo cho ông...! Ông vào ông mổ đi...! Kệ chúng nó..! Chấp làm gì...!

Nghe cái câu: "Để em mặc áo cho ông..." thấy... sướng sướng làm sao, cứ như mình là ông cha gì đó trong Giên e rơ ấy. Tôi hết bực vì đã có người đồng cảm. Nạn nhân ấy sống ... "Hoành tráng".

Khi ra viện, nhà nó đến cảm ơn tôi, tôi chỉ chúng xuống phòng mổ tìm cô Đính mà cảm ơn. Hôm sau, Đính đưa tôi cái phong bì nói.

-Em chỉ xin ông một chút gọi là, còn đây là của ông...! Gớm...! Nóng thế...! Hỏng việc đấy...!

Như thế, cô ta chả hơn tôi nhiều lần à...?

Bây giờ mới vào chuyện tuyên truyền.

Những năm 60-70, ở Miền Bắc, hệ thống loa truyền thanh được trang bị đến từng thôn xóm, thậm chí từng nhà cho bà con nghe miễn phí (dân ta sướng thế còn gì). Những cái loa xuốt ngày chõ mồm về phía có đân cư mà ra rả. Ai cũng được nghe, ai không muốn nghe thì chỉ có cách là bịt tai thật chặt vào thôi.

Năm ngoái, hôm qua, hôm nay, ngày mai, sang năm các tin cứ na ná như nhau đến mức bọn tôi thuộc lòng đến tận bây giờ.

-Các cụ phụ lão Thanh Hoá vừa động viên con cháu hăng hái lên đường tòng quân vừa trực tiếp hăng say luyện tập sẵn sàng đánh trả.... Đội thiếu niên tiền phong huyện Ứng Hoà làm kế hoạnh nhỏ... Hội phụ nữ Tiền Hải…

Vân vân... Đã có dịp kể trong "Báo ơ...! Báo buổi sáng ơ...!” đấy.

Đầu ngõ nhà tôi có một cái ao HTX (tịch thu của địa chủ). Nhà bà Tẽo ngay đầu ngõ cũng có một cái ao con nữa. Một hôm, đã nhá nhem tối, tôi ở ngoài đồng về đang rửa chân ở cái cầu bằng gạch bên ao HTX. Tiếng loa inh tai.

-Mời đồng bào và chiến sỹ cả nước nghe tin chiến thắng! Hôm nay, giặc Mỹ điên cuồng cho nhiều tốp máy bay bắn phá khu vực cầu Hàm Rồng hòng cắt tuyến chi viện cho của chúng ta. Nêu cao ý chí cách mạng, tinh thần cảnh giác cao luôn luôn sẵn sàng chiến đấu, quân và dân Thanh Hoá đã anh dũng đánh trả, bắn rơi sáu máy bay F4 trong đó có ba chiếc rơi tại chỗ, bắt sống hai tên giặc lái... Miền Bắc gọi, Miền Nam trả lời! Quân giải phóng và bà con Tây Ninh đã anh dũng chống trả, bẻ gẫy trận càn quét dã man của địch, tiêu diệt 68 tên trong đó có 12 tên Mỹ, loại ra khỏi vòng chiến đấu hơn 120 tên, thu toàn bộ quân trang quân dụng…

Giọng cô phát thanh viên vừa ngớt thì nhạc (Kèn đồng) bài “Giải phóng Miền nam” nổi lên, hùng tráng: Tèn ten…, ten ten tèn ten tén tèn…

Vì đã quá quen nên tôi không quan tâm thích thú gì cái tin và cái nhạc đầy khí thế chiến thắng ấy. Nhưng ở cầu ao bên kia, bà Tẽo đi tát nước về đang cúi rửa đôi chân đầy bùn bỗng đứng dậy, bà nói thẽ thọt nhưng cũng đủ to vì nghĩ không ai nghe thấy (Nông thôn ngày ấy nhá nhem tối là ngoài đường không còn ai).

-Đéo mẹ cha tiên nhân nhà chúng nó chứ...! Hôm nào cũng chiến thắng...! Hôm nào cũng diệt bao nhiêu tên địch… Con bà thì... đéo thấy đâu...!

Tôi sững sờ vì câu nói của bà mẹ không biết chữ. Bà Tẽo có 7 đứa con. Ba trong năm đứa con trai đang là bộ đội. Hai trong ba đứa ấy ở trong B, đặc biệt là thằng cả, đã hơn bốn năm không có tin tức gì, người ta đồn rằng nó đã hy sinh, Ủy ban còn ỉm đi chưa thông báo…

Câu chửi đổng của bà đã cụ thể hóa những cảm nhận lơ mơ trong tôi.

-Ừ nhỉ...! Đánh nhau thì phải có thắng có thua, sao ngần ấy năm ta chẳng thua trận nào...? Mà sao bọn Mỹ-Ngụy nó lắm người đến thế không biết, ngày nào ta cũng tiêu diệt, cũng bắt sống, cũng loại ra khỏi vòng chiến đấu bao nhiêu là tên, thế mà chúng vẫn đủ sức sát hại dân ta được nhỉ....? Sao các ông lãnh đạo nhà mình không cho đánh bỏ mẹ nó đi, giải phóng Miền Nam cho nhanh để các bà mẹ Miền Bắc đỡ sốt ruột?

Câu chửi đổng vụng trộm của bà Tẽo cứ theo tôi mãi..., rồi một hôm, tôi bỗng ngộ ra rằng bà ta hơn nhiều người, hơn những người cùng có con đi chiến trường, hơn những thằng cán bộ nói như... vẹt, và hơn cả những thằng được ăn học.

Đấy...! Chịu nhìn, chịu nghe, chịu suy nghĩ để rồi ngộ ra điều gì đó mình vẫn hiểu sai, hiểu chưa thật đúng... thế là học, chứ đâu cứ phải sang Tây sang Tàu...!